Er zijn eindeloos veel soorten lettertypes, maar hoe begin je daar nu aan om eentje te kiezen?
Welk lettertype is nu eigenlijk het meest geschikt voor jouw boek?
Of je nu een handboek, werkboek, cursus of dossier maakt.
Je moet rekening houden met je doel: je wil informeren, jouw kennis overbrengen.
Twee elementen die belangrijk zijn wanneer je een lettertype kiest dat bij jouw boek past.
- De vormgeving, een typo dat aansluit bij de uitstraling van jouw branding en doelgroep.
- De leesbaarheid, het is essentieel om de inhoud perfect te kunnen lezen.
Zo kies je een goed leesbaar lettertype
1. Schreef of schreefloos
Een eerste keuze die je moet maken is het soort lettertype.
In het algemeen kan je lettertypes (fonten) indelen in twee grote categorieën:
namelijk met schreef en zonder schreef.
- Schreefletter (Serif)
Met een schreef bedoelen ze het lijntje aan de uiteinden van elke letter, soms ook meer afgeschuind of afgerond.
Deze lijntjes zorgen ervoor dat het makkelijker is om de regel te volgen bij het lezen. - Schreefloze letter (Sans Serif)
Sans Serif zijn lettertypes zonder schreef. Ze zijn doorgaans moderner en strakker.
Deze fonten vragen weinig inspanning om te lezen en zijn rustgevend voor de ogen.
Lettertypes met een schreef hebben een meer sjieke, klassieke en zakelijke uitstraling.
Op papier leest een lettertype met schreef iets prettiger dan zonder schreef. Dat heeft met ons onderbewustzijn te maken.
We herkennen letters makkelijker als ze schreven hebben, omdat ze dan minder op elkaar lijken.
Dat is ook de reden dat een tekst die alleen in hoofdletters geschreven is, moeilijker leest. Alle letters zijn dan even hoog, en dan zien we de verschillen minder goed.
En dan heb je nog een derde soort categorie, de fantasieletters of handgeschreven lettertypes. Die zijn niet perse serif of sans serif, maar kunnen allerlei stijlen hebben. Als je ze gebruikt doe het dan met mate, net voldoende om je branding goed over te brengen.
2. Lettergrootte (corpsgrootte)
Wanneer je een lettertype gekozen hebt voor de algemene teksten (bodytekst) van je boek, is het belangrijk om de juiste grootte te kiezen. Ook hier, dé gouden regel, moet je rekening houden met de leesbaarheid van de tekst.
Het valt me op dat velen hun lettergrootte voor bodyteksten nogal klein nemen. Daarmee kan je veel tekst verzamelen op één pagina, maar ik kan je ook verzekeren dat veel content verloren gaat. Lezers haken af wanneer teksten weergegeven zijn in een té klein font.
Bij kopteksten zie ik dan vaak het omgekeerde. Titels worden buitengewoon groot gezet en soms nog in combinatie met alleen maar hoofdletters. Hoor je ze al in je oor schreeuwen?
Kortom, té groot of té klein is nooit goed.
Wat is dan een ideale maat?
- Voor bodyteksten is een lettergrootte van 11 pt ideaal.
- Bij titels kan je variëren tussen 14 en 20 pt.
- De start van een nieuwe module of groter deel mag gerust knallen met een groot lettercorps.
Let wel op wélk lettertype je gebruikt. De grootte kan immers per lettertype verschillen. Maak daarom altijd een print van een aantal pagina’s om de grootte van de letter te kunnen beoordelen. Ga nooit enkel op je scherm af want dat kan een vertekend beeld geven.
3. Kleur
Gebruik geen hevige kleuren je algemene doorlopende tekst. Donkere kleuren blijven nog steeds de beste keuze voor een goede leesbaarheid.
Een sterkte kleur kan je dan wel weer toepassen in je titels. Een afwisseling van kleur tussen je bodytekst en titels zorgt voor een duidelijke hiërarchie. De hiërarchie van de volledige tekst moet in één oogopslag duidelijk zijn, zorg voor voldoende contrast tussen de verschillende titels en de bodytekst.
Maak je gebruik van een gekleurde achtergrond?
Let daar bijzonder goed op de leesbaarheid. Sommige kleurencombinaties zijn moeilijk leesbaar.
- Goed leesbare kleurencombinaties: bv. zwart op wit, donkerblauw op geel, groen op wit
- Moeilijk leesbare combinaties: bv. zwart op paars, rood op groen, oranje op geel
Tip: neem het zekere voor het onzekere en voorkom gekleurde tekst op een gekleurde achtergrond, tenzij het kleuren zijn die een duidelijk contrast vormen.
4. Letterdikte
Elk lettertype heeft een familie. Dat zijn lettertypes die bestaan uit een aantal varianten.
Bv. light, regular, medium, bold, heavy … die verschillend zijn van dikte.
- Bodyteksten hou je best light of regular (let wel op naar druk toe dat ze ook niet té licht uitvallen)
- Titels kan je accentueren met medium, bold of heavy
Ook hier, hou de leesbaarheid in de gaten.
Wanneer je té licht of té zwaar neemt wordt de tekst moeilijker leesbaar.
5. Witruimte tussen de letters
Het geheim van een goed leesbare tekst zit hem meer in ‘het wit’ dan in ‘het zwart’. De witruimte rondom de letters en zinnen bepaalt de leesbaarheid van de tekst. Deze ruimte zorgt voor rust en maakt alles makkelijker te lezen.
Een groot aantal lettertypes hebben nog een extra variant, namelijk een ‘condensed’ versie. Waarbij de letters dichter opeen staan. Deze kunnen in combinatie met een gewone variant een mooi effect geven.
6. Combineren
Mij laatste tip voor het gebruik van lettertypes. Kies twee, hooguit drie lettertypes uit en gebruik die consequent op dezelfde manier.
Een wisselend lettertype voor je titels, subtitels en bodytekst geeft je tekst een hiërarchie. Voor quotes of andere afwijkende stukjes tekst, kun je eventueel een derde font gebruiken. Maar die is dus alleen voor accentjes.
Door verschillende lettertypes te combineren kan je jouw identiteit of huisstijl integreren in je layout. Belangrijke titels of de start van elk hoofdstuk kan je bijvoorbeeld in een speelser typo zetten.
Een ideale combinatie:
- Een goed, duidelijk leesbaar lettertype voor je bodytekst
- Een mooi aansluitend lettertype voor je titels en subtitels
- En een iets specialer typo voor eventuele quotes
Ga zeker niet meer dan 3 verschillende lettertypes doorheen je boek combineren. Anders wordt het geheel al snel chaotisch en amateuristisch over.
Bij het combineren van verschillende lettertypen moet je goed nadenken over wat je hiermee wil bereiken. Ga je voor harmonie of juist voor een mooi contrast? Een goed gekozen combinatie heeft een positieve impact op de leesbaarheid en op je branding.
Vind je het moeilijk om een goede combinatie uit te kiezen?
Deze tool (www.fontjoy.com) kan je daarbij helpen.
Bovendien kan je het lettertype van je huisstijl selecteren en de tool stelt jou enkele fonten voor die hier goed bij passen.
De vorm mag nooit ten koste gaan van de leesbaarheid
Je boek schrijf je digitaal. Bepaalde lettertypes zien er op het scherm misschien goed uit, maar kunnen op papier behoorlijk slecht presteren. Bovendien is de weergave op je scherm niet op ware grootte. Zorg dat je een aantal pagina’s van je boek uitprint op ware grootte. Dan kan je pas zien of je een juiste keuze hebt gemaakt voor je lettertypes.
